Denk je aan zwemwaterkwaliteit, dan denk je ook al snel aan blauwalgen. Blauwalgen behoren tot het regnum-bacteriën en worden ook Cyanobacteriën genoemd. Ze behoren tot de eerste organismen op aarde. Algemeen wordt aangenomen dat het leven op aarde is ontstaan mede dankzij de fotosynthese van blauwalgen. De zuurstof die wij inademen zou dus afkomstig zijn van deze blauwalgen. Blauwalgen zijn kleine organismen die overal in de hele wereld voorkomen en niet alleen in zoet- en zoutwater maar ook in het sediment, hete geisers of zoutvlakten. Het zijn dus echte overlevers. In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, zijn blauwalgen groen, blauw en zelfs rood van kleur.

Blauwalgen hebben verschillende levensvormen. Ze kunnen in de vorm van kolonies, filamenten of als ééncellig organismen voorkomen en kunnen net als planten foto-synthetiseren. Blauwalgen zijn ook vaak in staat met de vorming van gasvacuolen (luchtkamers) hun drijfvermogen te reguleren. Dat hebben ze voor op de overige algensoorten. Hierdoor zijn ze succesvoller en kunnen ze in heel hoge aantallen voorkomen in de vorm van drijflagen. Blauwalgen hebben over het algemeen een voorkeur voor warme temperaturen, het liefst hoger dan 20 ºC en weinig wind.

Gevaar van blauwalgen

Naast het feit dat de drijflagen er over het algemeen niet aantrekkelijk uitzien voor recreanten en zwemmers, kunnen drijflagen veel overlast veroorzaken, zoals stank (rioollucht). Door de afbraak van bacteriën neemt het zuurstofgehalte af, waardoor vissen massaal sterven. De drijflagen beperken ook het doorzicht, met negatieve gevolgen voor waterplanten.

Maar het grootste gevaar van Cyanobacteriën is dat ze bij hevige bloeien in staat zijn om gifstoffen (cyanotoxies) te produceren. Vergiftiging door blauwalgen is meestal niet direct te merken, de symptomen openbaren zich vaak pas na uren, of zelfs een dag later. Maar het is verraderlijk, afhankelijk van het type en de hoeveelheid toxine kan een grote volwassen hond soms zelfs binnen luttele uren sterven. Bekende symptomen zijn: hoofdpijn, huiduitslag, maagkramp, misselijkheid, braken, diarree, koorts, een pijnlijke of rode keel, oorpijn, oogirritaties, lopende neus of gezwollen lippen of neurologische klachten. Vooral kleine kinderen zijn vaak slachtoffer, omdat ze onbewust dingen in hun mond stoppen. Dieren zijn door hun hapgedrag ook kwetsbaar voor het innemen van blauwalgen. In tegenstelling tot honden en vee zijn er in Nederland tot nu toe geen sterfgevallen van mensen bekend, in tegenstelling tot andere landen.

Zwemmersjeuk

Zwemmersjeuk is een bobbelige huiduitslag die heel erg jeukt of brandt, als gevolg van zwemmen in natuurwater. De klachten worden veroorzaakt door de cercariën van Trichobilharzia en kunnen enkelen weken aanhouden. Zwemmersjeuk is niet besmettelijk, maar je kunt er flink ziek van worden. Naast jeuk hebben slachtoffers ook last van koorts, hoofdpijn en soms misselijkheid. AQUON was tot nu toe in staat om deze parasiet microscopisch te herkennen. Inmiddels kunnen we de Trichobilharzia cercariën ook met eDNA aantonen.