Voordat je in het nieuws struikelde over alle COVID-berichtgeving, hoorde je regelmatig berichten over PFAS voorbijkomen. Huizen die niet gebouwd konden worden, stukken natuurgebied waar de stoffen werden aangetroffen en ga zo maar door. Want hoewel PFAS-stoffen niet van nature in het milieu voorkomen, hebben ze de handig eigenschap dat ze water-, vet- en vuil-afstotend zijn. Zo hebben we allemaal producten in huis waarvoor bij de productie PFAS-stoffen zijn gebruikt. Denk aan je regenkleding, de pan met antiaanbaklaag, maar ook bakpapier, handcrème en ga zo maar door.

PFAS-analyses binnen AQUON

In juli 2019 heeft het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat een tijdelijk handelingskader PFAS voor bodem en ondergrond opgesteld. Hierdoor is de monsterstroom enorm toegenomen en zijn we binnen AQUON gaan inventariseren wat er nodig is om deze PFAS-analyses intern uit te voeren.

Hoewel de analysetechniek voor het Organische team in Tiel bekend was, is de PFAS-analyse van waterbodems nieuw. Een geschikte ruimte werd gezocht, apparatuur aangeschaft en samen met Waters (de fabrikant van de LC-MS/MS apparatuur) werd de eerste opzet van de methode opgesteld.

LC-MS/MS analyse

In samenwerking met de collega’s van Organisch in Leiden zijn de eerste stappen in de analyse gezet; het veiligstellen, drogen en vermalen van het monster is getest en geoptimaliseerd. Na het drogen en fijn vermalen worden de monsters naar Tiel gestuurd. Een gedeelte van het vermalen monster wordt ingewogen en hiermee wordt de vloeistof-extractie uitgevoerd. Hierna kan de analyse met behulp van LC-MS/MS plaatsvinden. Omdat PFAS in veel (dagelijkse) producten voorkomt, is een blanco verontreiniging al snel aanwezig. Dit kan grote invloed hebben op de analyseresultaten. Daarom laten we in een aparte ruimte de voorbewerking plaatsvinden, om contaminatie te voorkomen. Na een periode van testen en de methode optimaliseren werd de validatie eind 2020 positief afgerond. Inmiddels zijn we gestart met het analyseren van de eerste monsters. In de loop van 2021 kunnen we een groot gedeelte van de PFAS-monsters, die nu nog worden uitbesteed, zelf uitvoeren.

Een stap voorwaarts

Een tweede LC-MS/MS apparaat is inmiddels geïnstalleerd en ook hiervoor wordt de validatie uitgevoerd. Na afronding kunnen we nog meer PFAS-analyses zelf in huis uitvoeren. Hiermee zet AQUON weer een stap voorwaarts in de verdere ontwikkeling van haar analyses, om de  waterschappen goed (en snel) informeren over de waterbodemkwaliteit.